Với địa hình cao, cây cối um tùm rậm rạp, xung quanh là cánh đồng lúa cùng con suối Đình chảy ào ào đêm ngày rất thuận tiện cho việc giữ bí mật và công việc cách mạng của Bác.

Còn đây, lán Khau Tý nơi Bác ở và làm việc. Căn lán nhỏ, đơn sơ nằm trên một khoảng đất bằng được thiết kế theo mô hình nhà sàn của đồng bào Tày. Tuy nhiên căn lán có một số chi tiết khác biệt để phù hợp với yêu cầu cách mạng. Vị trí tiếp giáp với mặt đất rất ngắn và có cửa hậu phía sau nhà. Theo đồng bào nơi đây, đó là cách bố trí để khi có sự biến, có thể nhảy xuống nhanh hoặc rút theo lối cửa sau. Ngay cạnh lán của Bác, có hai cây cổ thụ đã nhiều năm tuổi vẫn tỏa bóng mát xuống mái tranh. Đó là cây đa trắng và cây trám đã rêu phong.

Phía sườn đồi, còn đó, đường hầm, đường hào được đồng bào bố trí đào ngay khi Bác về ở và làm việc. Đường hào tuy không sâu nhưng được thiết kế theo một đường có nhiều phương án trú ẩn. Chính nơi đây, những ngày tháng gian khổ của năm 1947, Bác đã tự tay soạn thảo những sắc lệnh và vạch ra những kế sách quan trọng liên quan đến cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Bác đã viết cuốn “Sửa đổi lối làm việc” để xây dựng, chỉnh đốn Đảng và bồi dưỡng đạo đức, tác phong cho cán bộ đảng viên. Những điều Bác viết trong cuốn sách “Sửa đổi lối làm việc” bây giờ còn nóng hổi tính thời sự.

Mải suy tư về căn lán nhỏ của Người, chúng tôi bỗng giật mình khi lắng nghe được những âm thanh quen thuộc như gọi buổi chiều vàng Khau Tý. Đó là tiếng lốc cốc mõ trâu của đám trẻ bên ven sườn núi phía sau lán, tiếng suối róc rách phía dưới chân quanh những thửa ruộng đang óng vàng. Phong cảnh nơi đây tuy bình dị nhưng rất đỗi hữu tình, thơ mộng. Chẳng thế mà, trong những ngày tháng cam go của cuộc kháng chiến, những vần thơ của Bác vẫn lộng gió nơi đây. Dù trăm công nghìn việc, Bác vẫn làm thơ để ghi lại những tháng ngày gian khổ và cổ vũ đồng bào trong cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc. Bài thơ “Cảnh khuya” thất ngôn tứ tuyệt nổi tiếng của Bác ra đời từ nơi núi rừng này: “Tiếng suối trong như tiếng hát xa/ Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa/ Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ/ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”.

Giữa những cây măng đắng san sát nhau, giữa những cây cổ thụ tỏa bóng, chúng tôi chợt nhận ra khóm râm bụt đỏ đang đơm hoa trước lán của Bác. Sau phút ngỡ ngàng, chúng tôi nhận ra điều thiêng liêng trong khóm hoa này, bởi râm bụt như biểu tượng cho sự gần gũi của làng quê, của quê hương xứ sở được Người lưu giữ trong trái tim ở bất kỳ nơi nào. Từ trên đỉnh đồi Khau Tý lịch sử, nhìn xuống Điềm Mặc, quang cảnh xóm làng dường như không thể bình dị và thanh bình hơn bởi chon von bên ven suối là những căn nhà sàn từ bao đời nay vẫn ấm cúng trong mỗi gia đình cư dân Tày, con suối Đình uốn lượn quanh đồng lúa bát ngát đang trĩu nặng bông. Thấp thoáng đâu đó trên sườn đồi là tán lá cọ đứng tự bao giờ trên triền đất Việt Bắc này. Chúng tôi như hòa mình vào không khí của Việt Bắc những buổi ngày xưa.

Cả khu rừng Khau Tý này toàn bộ là đồi măng. Đây là loài măng cực đắng, luộc đến ba lần vẫn đắng ngắt. Theo người già ở đây kể lại, ngày Bác ở đây, măng mọc nhiều, vì thế Bác thường dùng măng đắng luộc chấm muối vừng ăn với cơm. Nghe câu chuyện này, chúng tôi cảm nhận được sự giản dị mà vĩ đại trong con người Bác. Đó là sự đồng cam cộng khổ đến quên mình của Bác với đồng bào nơi đây.

Chia tay Điềm Mặc, tiết trời những ngày hè tháng 5 tuy oi nồng nhưng chúng tôi ai ai cũng thấy dịu mát bởi trong lòng chúng tôi dâng lên niềm tự hào lãnh tụ, tự hào về một Việt Bắc, một địa chỉ đỏ để thế hệ trẻ hướng về nuôi dưỡng ý chí và nghị lực. Bác đã đi xa nhưng dường như ở đồi Khau Tý lịch sử, trong niềm tự hào của mình, chúng tôi như thấy được, cảm nhận được từng giọng nói ấm áp, từng bước chân của Người.