Từ năm 1906-1908, ông cùng Lê Khiết (tức Bố Khiết), Nguyễn Thụy (tức Cử Thụy hay Sụy) là ba nhân vật được xem như lãnh tụ phong trào Duy Tân ở Quảng Ngãi. Ông cùng các đồng chí hoạt động hướng về ba mục đích bài trừ những tệ nạn xã hội, mở mang dân trí, giành lại chủ quyền dân tộc để mưu cầu hạnh phúc cho nhân dân.

Mộ chí sĩ yêu nước Nguyễn Bá Loan tại thôn Tình Phú Nam, xã Hành Minh, huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi.

Năm 1908 phong trào Duy tân phát khởi bằng cuộc biểu tình kháng thuế chống sưu, ông là một trong những người lãnh đạo phong trào ở Quảng Ngãi. Thực dân Pháp và tay sai tiến hành khủng bố trắng, ông bị bắt giam tại nhà lao tỉnh Quảng Ngãi. Công sứ Pháp là Daudet và Tuần phủ Ưng Định khuyên ông quy hàng sẽ được chính quyền phong kiến tay sai và thực dân Pháp trọng đãi, ông phản bác những lời cám dỗ, kiên quyết không khuất phục thực dân và tay sai.

Sau hơn hai tuần giam cầm, tra tấn, sáng ngày 24/3/1908, thực dân Pháp xử chém ông và một số nhà lãnh đạo phong trào tại bờ xe nước phía đông tỉnh. Thi thể của ông được các cộng sự thân tín còn lại như Lê Viết Hòa, Nguyễn Công Phương chuyển về mai táng ở trại canh nông Tình Phú, nay là thôn Tình Phú Nam, xã Hành Minh, huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi.

Đoàn viên, thanh niên xã Hành Minh dọn vệ sinh mộ chí sĩ yêu nước Nguyễn Bá Loan.

Nhằm phát huy truyền thống tốt đẹp “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, thể hiện lòng tri ân của thế hệ trẻ đối với các thế hệ cha, anh đã hy sinh vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xã Hành Minh thường xuyên tuyên truyền, huy động đoàn viên, thanh thiếu niên tham gia dọn vệ sinh mộ chí sĩ yêu nước Nguyễn Bá Loan.

Khuôn viên mộ chí sĩ yêu nước Nguyễn Bá Loan sau khi được trùng tu.

Được sự quan tâm của cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương, năm 2022, UBND xã đã bê tông hóa đường vào mộ và khuôn viên mộ chí sĩ yêu nước Nguyễn Bá Loan với kinh phí 550 triệu đồng. 

Đến với xã Hành Minh, mời các bạn ghé qua viếng hương và tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của chí sĩ yêu nước Nguyễn Bá Loan.