VĂN CÔNG PHỤC VỤ BỘ ĐỘI Ở ĐIỆN BIÊN PHỦ
Đoàn Đại biểu nước ta đi dự Đại hội liên hoan Thanh niên thế giới lần thứ 3 tổ chức ở thủ đô Bu-ca-ret (Ru-ma-ni) về tới Việt Bắc tháng 9/1953. Cũng như trước khi đi, khi trở về Đoàn được vinh dự báo cáo và biểu diễn một số tiết mục để Bác Hồ xem. Bác rất vui khi biết Đoàn có nhiều cố gắng trong hoạt động quốc tế.
Đoàn biểu diễn xong, Bác cháu trò chuyện vui vẻ lắm, Đoàn xin phép Bác ra về thì Bác nói: “Bây giờ các cháu phải đem kết quả tập luyện biểu diễn để đi phục vụ bộ đội, dân công ở ngoài tiền tuyến”. Chấp hành chỉ thị của Bác, Đoàn không giải tán như thường lệ mà chỉ có chút ít thay đổi về nhân sự, một số đại biểu trở về đơn vị cũ công tác, thêm một số thanh thiếu niên học sinh trường Tân Trào- Tuyên Quang hình thành một đoàn văn công với một số tiết mục ca múa nhạc kịch, rồi gấp rút chuẩn bị lên đường ra mặt trận.
Bấy giờ chiến dịch Điện Biên Phủ đã mở màn, anh chị em diễn viên đều háo hức được góp phần động viên bộ đội, dân công đánh thắng giặc với danh nghĩa là “Hội lien hiệp thanh niên sinh viên Việt Nam”, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước và nhạc sĩ Lưu Ngọc Trác với thành phần hỗn hợp từ nhiều đơn vị về, gần như đều ở độ tuổi thanh niên tràn đầy nhiệt tình phục vụ chiến sĩ như các anh chị: Nguyễn Thành, Song Ninh, Bạch Trà, Chí Hiếu, Bùi Trực, Cát Giao, Phan Hồ, Nguyễn Tuệ… và Trúc Thuý (ít tuổi nhất đoàn).
Trung ương Đoàn còn cử thêm 4 anh thanh niên xung phong để giúp đỡ Đoàn đi biểu diễn.
 |
| Đoàn văn công Bucaret- Nguồn ảnh: Internet |
Hướng Tây Bắc đoàn xuất phát từ Tuyên Quang vào một ngày cuối thu năm 1953. Lưng đeo ba lô, vai vác túi gạo, đàn sao và các dụng cụ biểu diễn khác, ngày nghỉ đêm hành quân theo bộ đội, khoảng gần tháng sau chúng tôi tới mặt trận. Việc đầu tiên là chúng tôi đến biểu diễn chào Tổng quân uỷ và Bộ Chỉ huy mặt trận, sau đó chúng tôi được chỉ thị đi phục vụ bộ đội thuộc các sư đoàn 312, 308, 304, 351…
Đó thật sự là những ngày gian khổ, dưới lan bom đạn, trèo đèo lội suối mưa rét không nề, nhưng rất phấn khởi và khó quên với mỗi người chúng tôi. Một ngày biểu diễn 3-4 lần một vài tiểu đội khán giả cũng biểu diễn. Sân khấu chỉ là một mảnh đất bằng được phát cây cỏ sơ sơ cho đỡ vướng, phông màn không có, lợi dụng sương mù sáng sớm còn nặng Đoàn biểu diễn khi máy bay địch chưa hoạt động. Diễn viên biểu diễn dưới thung lũng hẹp, bộ đội ngồi trên sườn núi xem.
Trang bị của đoàn mới đi nước ngoài về nên cũng khá đẹp, tuy vậy cũng còn thiếu thốn phải lấy dù của địch may quần áo cho tiết mục mới. Đơn sơ trong khó khăn vậy mà từ các đồng chí lãnh đạo đoàn cho đến anh em diễn viên đều một lòng hăng hái phục vụ. Có những lúc hành quân phải vượt lên trước bộ đội, đón sẵn các anh để hát động viên khi các anh giải lao, có những tổ xung kịch ra tận chiến hào (sát sân bay Mường Thanh) phục vụ chiến sỹ đang đào hào và cùng bộ đội ăn tết Giáp Ngọ. Cảm phục yêu thương các chiến sỹ vô cùng, còn gì sung sướng hơn là đem lời ca tiếng hát phục vụ bộ đội ta, những con người hiền lành nhưng vô cùng quả cảm.
Bộ đội cũng rất “mê” văn công, nghe tin văn công Ba-ca-ret đến là đòi xem bằng được, có lẽ đây là lần đầu tiên bộ đội ta được thưởng thức những lời ca, điệu múa của nhiều dân tộc anh em trên thế giới. Cùng với các điệu múa nón, múa mừng chiến thắng Tây Bắc của ta, múa Tân Cương (Trung Quốc), múa Tasta (Liên Xô), múa dạ hội (Rumani)… với các bài hát ca ngợi anh hùng Nguyễn Thị Chiên, đâu có giặc là tư cứ đi, hành quân xa… Các bài hát Nhị Lang Sơn (Trung Quốc) và các bài hát Liên Xô, Rumani… bộ đội hoan hô nhiệt liệt và yêu cầu hát lại nhiều lần.
Hôm ấy Đoàn biểu diễn cho một đơn vị mũi nhọn chuẩn bị đánh Him Lam, có chỉ thị của Bác cần tặng cờ cho Đại đội này. Chấp hành chỉ thị của Ban chỉ huy mặt trận, chúng tôi lấy một trong bốn lá cờ múa mừng chiến thắng Tây Bắc của Đoàn thêu suốt đêm bằng chỉ dù nhuộm thuốc ký ninh vàng với bốn chữ “quyết chiến quyết thắng” kịp trao cho đơn vị trước khi xuất kích.
Cờ được trao cho tiểu đội đồng chí Thiêm (Sư đoàn 312) trong một buổi lễ rất long trọng. Him Lam chiến thắng, tiểu đội đồng chí Thiêm hy sinh gần hết. Lá cờ “quyết chiến quyết thắng” do chị em văn công chúng tôi thêu tặng đã bay phấp phới trên đỉnh đồn Him Lam.
Lá cờ trọng các điệu múa mừng chiến thắng sau này thực sự là biểu tượng của sức mạnh quyết thắng của bộ đội và nhân dân ta trong chiến dịch lịch sử này.
Xuân – 2014
-Đạo diễn NSƯT Phan Hồ
-Nguyễn Cát Giao
-Đặng Thị Trúc Thuý
(CCB phường Thành Công)
Nguyên diễn viên đoàn văn công Bu-ca-ret phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ
**********
MỘT SỐ BÀI THƠ SÁNG TÁC NHÂN DỊP KỶ NIỆM 60 NĂM CHIẾN THẮNG ĐIỆN BIÊN PHỦ (1954 – 2014)
TRÚC THÚY (Đặng Thị Trúc Thúy)
Quê: Thôn Phú Diễn, Xã Phú Diễn huyện Từ Liêm, Tp Hà Nội
Đ/c: P. Thành Công, TP Hà Nội
ĐT: 0947888501 ***
VỊ TƯỚNG TÀI
Ông là vị tướng Bác Hồ tin
Trực tiếp chỉ huy đánh Điện Biên
Tại ngoại tướng quân nơi trận tuyến
Triển khai chiến lược được toàn quyền.
Ân cần Bác dặn buổi lên đường
Chắc thắng quân thù mới tiến công
Vào trận quân ta sẽ lớn mạnh
Đánh vào huyệt hiểm lũ xâm lăng.
Tướng quân thao thức đã nhiều đêm
Thế, lực đem cân cả đôi bên
Liền chuyển “đánh nhanh” thành “đánh chắc”
Điện Biên toàn thắng sáng uy danh.
Ông là vị tướng- một con Người
Vị nước, vì dân hiến cả đời
Bộ đội ơn ông thay cách đánh
Máu xương đỡ tổn lòng dân vui.
Ông- nhà quân sự đức, tài cao
Đại tướng, Bác phong tự buổi đầu
Đánh bại hai lần quân đế quốc
Tiếng tăm lừng lẫy khắp năm châu!
********
EM ĐI CHIẾN DỊCH
Em vừa mười bốn tuổi đời
Cùng cha ra trận thành người chiến binh
Tham gia chiến dịch Trần Đình
Nào đàn nào sáo bên mình em đeo
Đường đi chiến dịch cheo leo
Qua rừng qua suối qua đèo núi cao
Đèo cao thì mặc đèo cao
Văn công em hát vút cao hơn đèo
Núi cao vách dựng vẫn trèo
Suối sâu ngập lút quyết theo đoàn người
Hành quân ra trận đông vui
Bom rơi pháo nổ không lùi bước chân
Câu hò tiếng hát vang ngân
Đường dài vai nặng trở nên nhẹ nhàng
Đoàn quân dồn tới chiến trường
Càng gần mặt trận em càng hăng say
Tập tành biểu diễn cho hay
Động viên bộ đội đêm ngày ước mơ
Em vinh dự được thêu cờ
Lá cờ “Quyết thắng” trao giờ xuất quân
Him Lam chiến thắng mở màn
Cờ bay phấp phới trên hàng quân reo
Những ngày chiến đấu tiếp theo
Chiến hào thấm máu không nao núng long
Văn công cũng dám xung phong
Đội trời bom đạn tưng bừng múa ca…
Sáu mươi năm đã trôi qua
Cô văn công nhỏ lên bà từ lâu
Lòng còn mãi mãi khắc sâu
Những trang ký ức tươi màu: Điện Biên!
Xuân 2014
Đặng Thị Trúc Thuý
********
KÝ ỨC TẾT GIÁP NGỌ
Năm nay Giáp Ngọ mừng Xuân mới
Giáp Ngọ năm xưa lại hiện về
Ăn Tết vui xuân ngoài trận tuyến
Điện Biên chiến dịch- tết xa nhà
Bánh chưng thịt ngựa vui ăn tết
Đồ hộp lương khô địch thả dù ¹
Bộ đội ăn no quyết đánh thắng
Quân thù giặc pháp phải thua ta
Trèo đèo lội suối ban gian khổ
Gió rét mưa rừng vẫn hát ca
Đạn nổ bom rơi đâu có sợ
Điện Biên giải phóng thỏa lòng ta
Nay mắt đã mờ chân đã chậm
Tinh thần người lính vẫn không quên
Sáu mươi năm kỷ niệm còn đó
Giáp Ngọ năm xưa ² ở Điện Biên
Xuân 2014
Đặng Thị Trúc Thúy
1. Địch thả nhầm vào trận địa ta
2. Giáp Ngọ năm 1954